HAYRİ HAS : Sistemi Her Bakımdan İflas Etmiştir

Eski Bankacı ve Finans Uzmanı Hayri Has, Türkiye’nin Ekonomik durumuna dair çarpıcı analizlerde bulundu.

Eyüp Flaş Haber: Türkiye ekonomik ve sosyal anlamda ciddi sıkıntılar yaşıyor, siz bu noktada nasıl bir süreç tarif ediyorsunuz ülkenin mevcut durumuna dair genel olarak…

Mevcut durumu anlamak acısından 16.04.2017 Referandumu ile başlayan ve Dünyada bir benzeri olmayan Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini referans olarak almamız gerekir Bu sistemle birlikte; hukuksuzluk, liyakatsizlik, devlet kurumlarına olan güvensizlik maalesef artmıştır,devlet kurumlarının denetlenemez oluşu gerek ekonomideki gelişmeler gerekse siyasi sosyal yaşamdaki kısıtlamalar, özgülüklerin kısıtlanması gibi olumsuz gelişmeler gerek dünya finans merkezlerinde gerekse halkımızın büyük çoğunluğunda bir endişe bir umutsuzluk yaratmıştır…

Eyüp Flaş Haber: Türkiye Ekonomisini bekleyen risk nedir sizce?

Bu dönemde yanlış ekonomik tercihler sonucunda hazine rezervleri (128 Milyar Dolar)eritilmiş ve çok uzun yıllar sonra hazine net rezervleri eksi olmuştur (eksi 33 milyar dolar) uygulanan yanlış ekonomik programlar sonucun da bugün itibariyle 1USD 14.50 TL dolar kurunun bu kadar hızlı yükselmesi diğer bi ifade ile TL bu kadar değer kaybetmesi sonucunda iç piyasada ciddi fiyat artışı zamlara neden olmuştur. Temel gıdalarda adetsel satışlara gidildiği görülmektedir. Ucuz ekmek alabilmek amacıyla saatlerce sıra bekleyen kuyruklar oluşmaktadır. Ocak2021 394 dolar olan asgari ücret bugün itibariyle 194 dolara gerilemiştir. Sabit gelirli vatandaşlarımızın(işçi,memur,emekli,köylü) alım gücü noktasında ciddi kayıplar yaşanmıştır ve yaşanmaktadır…

Hükümet vatandaşlarımızın yaşam standartını yükseltmek enflasyon karşısında ezdirmemek için gerekli tedbirleri almak zorundadır. İnsanlar yoksullaştırarak demokrasiyi güçlendiremeyiz. Siyasi ve sosyal açıdan: bu acıdan da baktığımızda mevcut sistemin bizi dünyada yalnızlaştırdığı aşikârdır. Uluslararası kuruluşların yaptığı açıklamalarda cezaevindeki gazeteci sayısı bakımında ülkemiz ÇİN den sonra ikinci durumdadır. Yoksulluk haritasına da 135 ülke arasında ülkemiz en yoksul 22 ülke konumunda şuanda.

Eyüp Flaş Haber: Bankacı ve Finans uzmanı olarak hükümetin temelde yanlışı nedir?

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi her bakımdan iflas etmiştir, çözüm yeniden parlamenter sisteme ve Cumhuriyetin Kurucu ilkelerine dönüş ile olacaktır. Önümüzdeki dönem ile ilgili tehlike: mevcut durumda hükümet faiz indirmeye devam edecek gibi duruyor ancak bu durum çok sürdürülebilir bir durum değildir. Burada amaçlanan düşük faiziler üretimin artırılması ihracatın artırılması cari açığın kapatılması ilk bakışta doğru gibi görülse de uygulamada pek mümkün olmadığını görebiliriz. Şöyle ki hazine net rezervi negatif durumdadır.400 baz puan faiz indirildi ancak piyasada uygulaması farklı TCMB uyguladığı faiz 15 siz Bankadan 15 faiz ile kredi alıyorsunuz hiçbir risk almadan aynı gün hazineye TL 22 faiz oranı ile satıyorsunuz reelde faiz düşmedi düşen faiz sadece halkın mevduat faiz oranıdır. Peki, ileride ne ile karşılaşabiliniz risk nedir? Diye baktığımızda Hükümet mutlaka taze kaynak bulmak zorunda olacaktır ilk akla gelende hazineye başvurmasıdır. Hazine daha çok kaynak yaratmak zorunda kalacağından daha çok borçlanacaktı faizler hızlı bir şekilde artacaktır. Faiz artınca enflasyon artacaktır. Böyle bir ortam oluşursa hedeflenen yatırım ihracat gerçekleşmeyecek olup kaynaklar tekrar mevduat olarak bankalara kanalize olacaktır.

Benim gelişmelere bakarak gördüğüm en büyük risk budur ve bunun gerçekleşme olasılığı maalesef çok yüksek gibi duruyor. En geç Mart 2022 tekrar faiz artırımına gitmek zorunda olunacaktır. Aksi durumda dolar kurunu 25 TL konuşuyor oluruz ki buda halkımıza çok ağır yük getirebilir.

Eyüp Flaş Haber: Tencere hükümeti götürü tezi karşılık bulur mu önümüzdeki süreçte sizce?

9.CB Sayın Demirel Tencerenin Düşürmeyeceği Hükümet yoktur ve bu çok doğru bir tespittir. Halk işsizdir. Çarşı ateş pahasıdır ve gelecek ile ilgili umutlar beklentiler azalmıştır. Bugüne gelirsek 2002 yılında Halkımızın banklara olan ihtiyaç, konut, taşıt kedi kartı kredilerin toplamı 7 milyar TL. Bugün bu rakam 968 Milyar TL ulaşmıştır. Halkımız tam bir borç sarmalına düşmüştür. milyonlarca icralık dosya mevcuttur. çalışabilir nüfusun 10 milyonu işsizdir her dört üniversite mezunu gencimizde 2 si işsizdir, çalışan nüfusun %60 asgari ücret ile çalışmaktadır bu oran AB ülkelerinde %3 ile % 5 arasındadır…

Eyüp Flaş Haber: Son olarak muhalefet nasıl bir ekonomik söylem geliştirmesi gerekir sizce…

Son iki yılda tüm dünyada görülen pandemi sürecinde de hükümetin destekleri yetersiz kalmış halkımız daha da fakirleşmiştir. 2021 Türki’yesin de Devletimizden yaklaşık 25 Milyon insanımız sosyal yardım alacak durumda gelmiştir. Onun için kaynamayan tencere felsefesi çok güçlüdür ve doğrudur. Muhalefetin ekonomideki bu tabloyu gerçek rakamlarla halka anlatmalı, önümüzdeki dönemde iktidar olunması durumunda ne gibi önlemler alınacağı halkın refahının ne gibi tedbirlerle artırılacağı ve üretim kaynaklarının zenginleştirilmesiyle birlikte, son yıllarda YİD modeli ve verilen garantiler konusunda politika geliştirilmeli. Kamucu bir yaklaşım ile devlet güçlendirilmelidir. Yaratılacak kaynakla mutlaka çalışan kesimlerin refah düzeyinin artırılacağı yönündeki programlarla halk ikna edilmelidir.